1- سؤال: گويند; حضرت فاطمه (س) كتابى به نام مصحف دارد، كه قرآن جامع همان است، و در دست امامان (ع) دست‏به دست مى‏گشته، و اكنون در نزد حضرت مهدى آل محمد (عج) است، و هنگام ظهور، آن را آشكار مى‏سازد، آيا اين مصحف با قرآنى كه در همه جا در دست‏رس ماست، فرق دارد؟ و اين مطلب كه از وهابيان نشات گرفته كه به شيعيان نسبت مى ‏دهند درست است؟

پاسخ:

قرآنى كه اكنون در همه جا در دست رس است، تحريف و كم و زياد نشده، بلكه همان قرآنى است كه با املاء پيامبر اكرم (ص) نوشته شده و تنظيم گشته است، و شخص پيامبر (ص) در نام‏گذارى سوره‏ها، و تقسيم قرآن به 114 سوره، و تنظيم آن به همين صورت فعلى نظارت كامل داشته است. ولى مصحف فاطمه زهرا (س) كتاب ديگر با محتواى ديگر است، و هيچ گونه تضادى با قرآن ندارد. توضيح اين كه، مطابق روايات، مصحف فاطمه (س) كتاب مخصوصى است كه حاوى مطالبى است كه آن مطالب از ناحيه فرشته مخصوص يا جبرئيل به حضرت فاطمه (س) القاء شده، و حضرت على (ع) آن را نوشته و تدوين كرده است، در اين كتاب سخنى از حلال و حرام نيست، بلكه مشتمل حوادث غيبى آينده و اسرار آل محمد (ص) است، و در نزد امامان (ع) دست‏به دست مى‏گشته، و اكنون در نزد حضرت مهدى (عج) است و هنگام ظهور آن را آشكار مى‏سازد، بنابراين نسبت فوق، نارواست در اين راستا نظر شما را به چند روايت زير جلب مى‏كنيم:

سؤال: در حديث‏شريف از پيامبر (ص) (يا امامان معصوم) آمده كه فرمودند: «موتوا قبل ان تموتوا; بميريد پيش از آن كه به مرگ طبيعى بميريد؟» ⁽¹⁾ منظور از اين سخن چيست؟

پاسخ: اميرمؤمنان على (ع) در فرازى از يكى از خطبه هايش در توصيف سالك الى الله و پوينده راه خدا مى‏فرمايد: «قد احيا عقله و امات نفسه، حتى دق جليله، و لطف غليظه; عقلش را زنده ساخته، و شهواتش را ميرانده است، تا آن جا كه جسمش به لاغرى گراييده، و خشونت اخلاقش به لطافت و مهرورزى تبديل گشته است.» ⁽²⁾ با توجه به اين بيان، مرگ قبل از مرگ طبيعى عبارت است از اين كه انسان عقلش را بر سراسر وجود خود حاكم گرداند، و هوس‏هاى نفسانى انحراف گر خود را بميراند و پژمرده كند. علامه مجلسى (ره) در اين راستا مى‏فرمايد: «ميراندن نفس آن است كه انسان آن را مقهور عقلش قرار دهد، به گونه‏اى كه همه حركات و سكناتش در تحت فرمان عقل قرار گيرد، چنين كسى در رابطه با هوس‏هاى نفسانى اغواگرش، مرده است، يعنى خواسته‏هاى نامشروع نفسانى خود را نابوده نموده، چنان كه گفته‏اند: قبل از مرگ طبيعى بميريد.» ⁽³⁾ يعنى در تزاحم بين حيات ابدى معنوى با حيات فانى مادى، اولى را بگير و دومى را فداى آن كن تا بر قله سعادت دست‏يابى.

سؤال: مى ‏پرسند: آيا عريضه نوشتن به محضر امام معصوم (ع) و اولياء خدا كه از دنيا رفته ‏اند، يك برنامه اسلامى است‏ يا از خرافات است؟ و اگر از برنامه‏ هاى اسلامى است كيفيت آن چگونه است؟

پاسخ:

منظور از عريضه همان عرض حال است كه يك نوع توسل و ارتباط با امام و واسطه قرار دادن او در پيشگاه خدا است، و هيچ گونه اشكال ندارد، بلكه به آن دستور داده شده است. و مساله عريضه نويسى اختصاص به امام عصر (عج) ندارد، بلكه نسبت‏به امامان ديگر نيز روا است، و فرستادن عريضه به محضر امام، دو گونه انجام مى‏شود: 1- آن را مانند يك نامه به عرض حاجت‏خود بنويسند، و سپس به داخل ضريح يكى از امامان (ع) يا يكى از اولياى خدا بيندازند. 2- آن را به نهر يا چاه آب يا به غدير (حوض‏ها و استخرهاى بزرگ آب بيابان) بيفكنند، و يكى از وكلا و نمايندگان خاص امام عصر (مانند: عثمان بن سعيد، يا محمد بن عثمان، يا حسين بن روح، يا على بن محمد سيمرى را به نيت‏خود بياورند، تا آن عريضه توسط يكى از آنها به امام برسد. اين عريضه را به هر زبانى مى‏توان نوشت.

مرحوم محدث خبير، شيخ عباس قمى (ره) در اين راستا مى‏نويسد:

«در تحفة الزائر مجلسى و مفاتيح النجاة سبزوارى روايت‏شده كه هر كه را حاجتى باشد، آن را در نامه‏اى بنويسد ودر كنار قبر يكى از امامان (ع) بيندازد، و يا آن را ببندد و مهر كند، و با خاك پاك، گل بسازد و آن نامه را در ميان آن نهد، آنگاه (كه خشك شد) آن را در ميان نهر يا چاه عميق يا غدير (حوض‏هاى آب در بيابان) بيندازد، كه به محضر امام عصر (عج) مى‏رسد، و آن حضرت خودش عهده دار روا نمودن حاجت مى‏گردد.»

سؤال: شبهه افكنان كه آب به آسياب دشمن مى‏ريزند، اين بار به سراغ يكى از اصولى‏ترين اركان تشيع پس از اعتقادات زيربنايى، آمده و مساله مقدس تقليد از مرجع تقليد را هدف قرار داده و آن را يك نوع ميمون صفتى يا مرگ خلاقيت‏ها دانسته‏اند، تا آنجاكه يكى از آنها گفته: «مگر مردم ميمون هستند كه از كسى تقليد كنند؟ !» آيا به راستى چنين است؟ با توجه به اين كه از صفات بارز ميمون تقليدهاى بى‏اساس و بى‏هدف است، و چنين افرادى كه نظريه ماركس را به عنوان اين كه دين افيون توده‏ها است، و نظريه‏هاى نخبگان ليبراليسم به عنوان اين كه دين افيون حكومت‏ها است را تكرار مى‏كنند، بايد گفت ميمون هستند كه كوركورانه همان مطالب كهنه شده را تكرار مى‏نمايند.

سؤال: پذيرش دين، حق انسان است‏يا تكليف بر او؟ اگر تكليف است چگونه با آزادى و كرامت انسان سازگار است؟

پاسخ: در پاسخ ابتدا لازم است‏به اين نكته مهم توجه داشته باشيم كه اصولا هر حقى مستلزم حكم يا تكليفى است. فيلسوفان حقوق مى‏گويند: هيچ حقى بدون تكليف متقابل معنا ندارد; مثلا وقتى مى‏گوييم هر كسى حق دارد از هواى آزاد و آب سالم استفاده كند، معنايش اين است كه ديگران حق ندارند آن را آلوده كنند. هم چنين وقتى گفته مى‏شود من حق دارم از اموال خود بهره ببرم، معنايش اين است كه ديگران مكلفند كه از تجاوز به اموال من خوددارى كنند و حق مرا محترم شمارند; بنابراين حق و تكليف متلازم با يك ديگرند. گرچه بعضى گفته‏اند هر حقى مستلزم تكليفى است، لكن هر حكم و تكليفى مستلزم حق نيست; مثلا اگر گفته مى‏شود پدر بر فرزند حق احترام دارد، حتما در برابر حق تكليفى هست و فرزند مكلف است‏به پدر احترام كند (وقتى گفته مى‏شود فرزند بر پدر حق نفقه دارد، پدر مكلف است نفقه او را بدهد).

سؤال: مى‏دانيم كه سوره كوثر درباره حضرت فاطمه (س) نازل شده و مقصود از «كوثر» حضرت زهرا (س) است. با توجه به مطلب مذكور، منظور از اين كه حضرت على (ع) «ساقى كوثر» است، چيست؟(حميد رضا منطقى از تهران، دانشجو) جواب: «كوثر» فقط يك مصداق ندارد، بلكه كلمه‏اى مشترك بين مصداق‏هاى متعددى است كه يكى از بارزترين آن‏ها با توجه به آيه «انا اعطيناك الكوثر» ⁽¹⁾ آن حضرت‏اند. ⁽²⁾ معانى ديگر «كوثر» عبارت است از:

1- خير فراوان;

2- مرد سخاوتمند;

3- نهرى در بهشت كه نهرهاى ديگر از آن سرچشمه مى‏گيرد; ⁽³⁾

4- «حوض كوثر» كه به پيامبر (ص) تعلق دارد و طبق روايات بسيارى كه از پيشوايان معصوم (ع) روايت‏شده، ساقى حوض كوثر اميرمؤمنان (ع) است كه با ظرف‏هاى بهشتى اطراف آن، دوستان اهل بيت را سيراب خواهد كرد و دشمنانشان از آن محروم خواهند شد. ⁽⁴⁾

پرسش: چرا در قرآن به نام امامان - عليهم‏السلام - و حضرت زهرا عليهاالسلام، واقعه قدير و نام حضرت على عليه السلام انتظار فرج و ظهور امام عصر اشاره‏اى نشده است؟ اكرم حميدى - تربت جام.

پاسخ: هر چند در قرآن آياتى هست كه به گفته شيعه و اهل سنت، جز بر على عليه‏السلام و برخى ديگر از امامان عليهم السلام، بر هيچ كس ديگرى منطبق نيست، هم‏چون آيه ولايت (مائده، آيه‏55) مباهله (آل‏عمران، آيه‏61) و...، ولى به خاطر مصالحى نام آنان به صراحت در قرآن نيامده است. يكى از دليل‏هاى آن، اين كه قرآن تنها كليات مسائل را بيان كرده و تبيين جزئيات آن را، به پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و آله واگذار شده است. شخصى به نام ابى‏بصير گويد: از امام صادق عليه‏السلام پرسيدم: مردم مى‏گويند چرا از حضرت على عليه‏السلام و اهل بيت او نامى در قرآن كريم نيامده است؟ امام عليه‏السلام فرمودند: به كسانى كه چنين اعتراضى مى‏كنند، بگوييد همان گونه كه در قرآن، سه يا چهار (ركعت) بودن نماز مشخص نشده و پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و آله آن را براى مردم تفسير كرده است. هم چنين زكات (در قرآن) نازل شده، ولى مقدار آن مشخص نشده و رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و آله آن را براى مردم تفسير كرده است و...، همين طور در قرآن نازل شده است: «اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم‏» ; از خدا و رسولش و اولى الامر اطاعت كنيد1. اين آيه درباره على و حسن و حسين - عليهم‏السلام - نازل شده و پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و آله فرمود: هر كه من مولاى اويم، پس على مولاى او است (يعنى همان گونه كه تفسير جزئيات نماز، زكات و حج‏به پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و آله واگذار شده و پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و آله نيز آن‏ها را به مردم معرفى كرده‏اند). سپس امام صادق عليه‏السلام ساير آيات و رواياتى را كه در اين‏باره آمده، فرموده است‏2.

از آن جا كه جميع تكاليف الهى مشروط به علم و قدرت هستند، كسانى كه از درك حقيقت قاصر و جاهل به آن باشند، از عذاب الهى مصون مى‏مانند . اين گروه كه اكثريت مردم را تشكيل مى‏دهند، سرنوشت مقصران و معاندان را نخواهند داشت . خداوند آن گاه كه درباره كافران سخن مى‏گويد، يادآور مى‏شود كه جاى گاه آنان دوزخ است . پس مستضعفان را استثنا كرده و مى‏فرمايد:

«الا المستضعفين من الرجال والنساء والولدان لا يستطيعون حيلة ولا يهتدون سبيلا . فاولئك عسى الله ان يعفو عنهم وكان الله عفوا غفورا; ⁽⁷⁾ مگر آن دسته از مردان و زنان و كودكانى كه به راستى تحت فشار قرار گرفته‏اند (و حقيقتا مستضعفند) نه چاره‏اى دارند، و نه راهى (براى نجات از آن محيط آلوده) مى‏يابند . ممكن است‏خداوند، آن‏ها را مورد عفو قرار دهد; و خداوند عفو كننده و آمرزنده است .»

بايد توجه داشت كه مستضعفان تنها اختصاص به متولد شدگان در سرزمين‏هاى دور - كه امكان آموزش دين صحيح در آن جا فراهم نيست - ندارند، بلكه حتى شامل كسانى مى‏شود كه در خانواده هايى تربيت‏يافته‏اند كه آيين موروثى خود را بسيار محكم و استوار مى‏دانند، مانند بودايى‏ها و برهمن‏ها كه در شرق آسيا به سر مى‏برند و احتمال نمى‏دهند كه آيين حقى خارج از اين محدوده وجود داشته باشد . ⁽⁸⁾ همين امر در مورد اكثر مردم در كشورهاى غير مسلمان نيز صادق است; اگرچه به واسطه رسانه‏هاى جمعى، نامى از اسلام شنيده‏اند، با اين حال، فضاسازى رسانه‏هاى استكبارى به گونه‏اى بود كه فرصت نكردند حتى لحظه‏اى درباره حقانيت دين اسلام تامل كنند، لذا آن را امرى باطل و خشونت‏بار قلمداد كرده‏اند

پاره تن رسول خدا، حضرت فاطمه زهرا، علیهاالسلام، که در خانه وحی پرورده شده بود و صدای بال جبرئیل را شنیده بود پس از رحلت نبی‏اکرم، صلّی‏اللّه‏علیه‏وآله، و در پی جفای بزرگی که امت پیامبر در حق خاندان او روا داشتند، با قلبی پرخون به مسجد مدینه درآمده و رو به مردم غفلت‏زده خطبه‏ای ایراد می‏کند که در تاریخ سخنوران عرب جاودانه می‏شود. آن حضرت در این خطبه به زیباترین بیان بعثت و رسالت نبی‏اکرم، صلّی‏اللّه‏علیه‏وآله، به وصف می‏کشند و حال و روز مردم جزیره‏العرب را قبل و بعد از بعثت به تصویر در می‏آوردند.
حضرت فاطمه زهرا، علیهاالسلام، در ابتدای خطبه مزبور به حمد و ثنای الهی پرداخته و می‏فرماید:
ستایش خدای را بر آنچه ارزانی داشت و سپاس او را بر اندیشه نیکو که در دل نگاشت. سپاس بر نعمتهای فراگیر که از چشمه لطفش جوشید. و عطاهای فراوان که بخشید. و نثار احسان که پیاپی پاشید. نعمتهایی که از شمار افزون است. و پاداش آن از توان بیرون. و درک نهایتش نه در حد اندیشه ناموزون.
سپاس را مایه فزونی نعمت نمود. و ستایش را سبب فراوانی پاداش فرمود. و به درخواست پیاپی بر عطای خود بیفزود. گواهی می‏دهم که خدای جهان یکی است. و جز او خدایی نیست. ترجمان این گواهی دوستی بی‏آلایش است. و پای‏بندان این اعتقاد، دلهای با بینش. و راهنمای رسیدن بدان، چراغ دانش. خدایی که دیدگان او را دیدن نتوانند، و گمانها چونی و چگونگی او را ندانند. همه چیز را از هیچ پدید آورد. و بی‏نمونه‏ای انشا کرد. نه به آفرینش آنها نیازی داشت. و نه از آن خلقت سودی برداشت. جز آنکه خواست قدرتش را آشکار سازد و آفریدگان را بنده‏وار بنوازد. و بانگ دعوتش را در جهان اندازد. پاداش را در گرو فرمانبرداری نهاد. و نافرمانان را به کیفر بیم داد. تا بندگان را از عقوبت برهاند، و به بهشت کشاند.(۷)

در اولین خطبه نهج‏البلاغه، امیر مؤمنان، علیه‏السلام، درباره پیامبران و از جمله پیامبر خاتم می‏فرماید:پس هر چند گاه پیامبرانی فرستاد و به وسیله آنان به بندگان هشدار داد تا حق میثاقِ اَلَست بگزارند، و نعمت فراموش کرده را به یاد آرند. با حجت و تبلیغ، چراغ معرفتشان را بیفروزند تا به آیتهای خدا چشم دوزند؛ از آسمانی بالا برده و زمینی زیرشان گسترده، و آنچه بدان زنده‏اند و چسان می‏میرند و ناپاینده‏اند، و بیماریهای پیرکننده و بلاهای پیاپی رسنده. و هیچگاه نبود که خدا آفریدگان را بی‏پیامبر بدارد، یا کتابی در دسترس آنان نگذارد، یا حجتی بر آنان نگمارد، یا از نشان دادن راه راست دریغ دارد. پیامبران که اندک بودند و مخالفشان بسیار، و در دام شیطان گرفتار، در کار خویش در نماندند و دعوت حق را به مردم رساندند. گاه پیامبر پیشین نام پیامبر پس از خود را شنفته، و گاه وصف پیامبر پسین را به امت خویش گفته. زمان اینچنین گذری شد، و روزگار سپری. پدران رفتند و پسران جای آنان را گرفتند تا آنکه خدای سبحان محمد، صلّی‏اللّه‏علیه‏وآله، را پیامبری داد تا دور رسالت را به پایان رساند و وعده حق را به وفا مقرون گرداند، طومار نبوت او به مُهرِ پیامبران ممهور و نشانه‏های او در کتاب آنان مذکور، و مقدم او بر همه مبارک و موجب سرور؛ حالی که مردم زمین، هر دسته به کیشی گردن نهاده بودند، و هر گروه پی خواهشی افتاده، و در خدمت آیینی ایستاده؛ یا خدا را همانند آفریدگان دانسته، یا صفتی که سزای او نیست بدو بسته، یا به بتی پیوسته و از خدا گسسته. پروردگار آنان را بدو از گمراهی به رستگاری کشاند و از تاریکی نادانی رهاند.