«إنّا جعلنا فى أعناقهم أغلالاً فهى إلى الأذقان فهم مقمحون * و جعلنا من بين أيديهم سدّاً و من خلفهم سداً فأغشيناهم فهم لايبصرون» براى شناخت خداوند معمولاً دو راه مطالعه وجود دارد:
1 - مطالعه در نشانههاى خدا كه در جسم و جان انسان است و آن را «آيات انفسى» مىنامند.
2 - مطالعه در آياتى كه در بيرون وجود انسان است، مانند زمين و آسمان و ثوابت و سيارات و كوه و دريا و ... و آن را «آيات آفاقى» مىنامند كه قرآن كريم به هر دو اشاره كرده است؛ «سنريهم أياتنا فى الافاق و فى أنفسهم حتّى يتبيّن لهم أنّه الحقّ».(192) كسانى كه ايمان نمىآورند و از شناخت خداوند محروم مىشوند، به دليل آن است كه به سوءِ اختيار خود موانعى ايجاد كردند، مانعى كه نمىگذارد انسان در آيات الهى نظر كند، دو قسم است: يكى از نظر كردن در آيات انفسى جلوگيرى مىكند و ديگرى از نظر كردن در آيات آفاقى. موانع نوع اول را به غل و زنجيرى تشبيه كرده كه صاحبش را مقمح كند؛ يعنى نمىگذارد كه سرش را پايين آورده و خودش را نگاه كند و چشم بر بدن خود بيفكند و نوع دوم را به سدّى تشبيه كرده كه اطراف انسان كشيده شده باشد و نگذارد كه انسان چيزى را ببيند. كسى كه به اين دو مانع مبتلا گردد، به كلّى از نظر كردن محروم مىماند.(193)
ادامه مطلب