(وَاللّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ )[4] و خداوند ولّی آن دو گروه است و مؤمنان بر خداوند توکّل می کنند . (إِنِّي تَوَكَّلْتُ عَلَى اللّهِ رَبِّي وَرَبِّكُم مَّا مِن دَآبَّةٍ إِلاَّ هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا )[5]  بی تردید توکل می کنم برخدا وند یکتا که مالک و مدبّر من و مالک و مدبّر شماست و هیچ جنبنده ای نیست مگر اینکه او زمامش را برگرفته است . با توجه به اینکه صبر زمینه ساز تحقق حیات طیبه است و توکّل نگه دارنده آن ، ترتّب آنها را در ذیل به خوبی قابل تبیین است : ( والّذین آمنو و عَمِلوا الصّالِحاتِ لَنبوِّ لئنََّهُم مِنَ الجنَّةِ عُرفاً تَجری من تحتِخا الانهارُ خالِدین فیها نِعم اَجرُ نعِم اَجرُ العاملینَ الَّذینَ صَبَروُ او عَلی ربَّهِم بتَوَکلّون )[6] و کسانی که ایمان آورده ، کارهای شایسته انجام دادند قطعاً آنان را در اتاق هایی از بهشت جای می دهیم که از زیر آنها جوی های روان است و آنجا جاودان خواهند بود و چه نیکوست پاداش اهل عمل . آنان که شکیبایی ورزیدند و بر پرودگارشان توکّل کردند . در این آیات پس از اشاره به ایمان و عمل صالح که در آیه حیات طیبه هم آمده بود جایگاه راستین بهشتیان را توصیف نموده و بر ابدیت و خلود آن تأکید کرده است ودر نهایت ، صبر با صیغه ی ماضی و توکل را با فعل مضارع بیان فرموده که نشان می دهد شکیبایی گذشته چه بسا پیش از تحقق حات طیبه و زمینه ساز آن بوده وتوکّل علاوه بر آن همراه و نگهدار حیات طیبه نیز هست . و شاید مژده ای از این آیات براید که تلخی صبر تا پیش از تحقق حیات طیبه است و پس از آنکه گرایش فطری برتایلات نفسانی غلبه کرد و بنده در ولایت خدا وراد شد ، زحمت و رنج صبر از بین می رود . البته باید توجه کرد که توکّل ازهمان هنگام جهاد با نفس و آغلز حرکت از حیات دنیا به حیات طیبه لازم است : زیر صبر از کارهایی است که عزم و اراده ی قوی می خواهد و در این امور توکّل لازم است . از این رو در دو آیه فرمود : ( وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ )[7] اگر بردباری و پرهیزگاری پیشه کنید ، آن را از اراده ی قوی و عزم در کارهاست . و در هر عزم و اراده ای هم دستور توکّل داده شده است : (فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ )[8] پس هنگامی که عزم و اراده کردی بر خدا توکّل کن ، بنابر این برای توفیق یافتن در جهاد با نفس و بردباری و استقامت در آن میدان دشوار توکّل ضروری است . در آیه دیگر توکّل را حلقه ی پیوند با حیات الهی معرفی کرده می فرماید : (وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ )[9] و توکّل کن بر زنده ای هیچ گاه نمی میرد . این آیه به روشنی نشان می دهد که توکل پیوندگاه با حیات حق تعالی و تکیه گاه حیات طیبه است ، زیرا از دیدگاه عرفانی « زنده کسی است که حیاتش به حیات خالقش بستگی داشته باشد » سید [10] و این همانا حیات طیبه است . در غیر این صورت حیات فیزیولوژیکی به حیات حق تعالی بستگی ندارد ، بلکه راز قیمت و خالقیت حضرت حق تبارک تعالی وابسته است

نحل : 99  

[2] - حسن مصطفوی ، پیشین ج 13 ص 193

 [3] - تو به : 51

 [4] - آل عمران : 122

 [5] - هود : 56

 [6] - عنکبوت : 58 -59

 [7] - آل عمران : 186

 [8] - آل عمران – 159

 [9] - فرقان : 58

 [10] - به نقل از ماهنامه معرفت ش 109 – ص 24

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: