اجمالا از این آیه شریفه استفاده می شود که نسبت به اهل معصیت یا کسانی که مرتکب کارهای غیر اخلاقی می شوند باید برخورد کریمانه و بزرگوارانه کرد . گاهی هست که یک فرد با گروهی که مشغول معصیتی هستند روبه رو می شود و اگر بخواهد با ایشان کلنجار برود بر تعصبشان افزوده می شود و بیشتر لجاجت می کنند و چاره ای ندارد جز این که فقط خودش را بیابد که آلودگی پیدا نکند و لذا بعضی از مفسران فرموده اند که منظور از این مرور کریمانه این است که دامن خودش را جمع کند که به این گناهان و آلودگیها مبتلا نشود . ولی ممکن است که معنای «مروا کراما» بیش از این باشد، زیرا گاهی زمینه مساعدی هست که آنها را موعظه و ارشاد کند . این هم یک رفتار کریمانه ای است و حتی گاهی ممکن است مراتب دیگری از امربه معروف و نهی از منکر را اجرا بکند . عمده این است که شخص رفتار صحیح و شایسته ای داشته باشد و رفتارش طوری نباشد که آنها را به گناه تشویق بکند یا لجوج بکند و یا این که برخورد نامطلوبی با آنها داشته باشد .

 آیات دیگری هست که شاید بتوانند مفاد این آیه را کمی روشنتر کنند، در همین سوره شریفه در آیه 63 می فرماید: «و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما» در اوصاف عبادالرحمن است که وقتی با اهل جهالت - یعنی کسانی که جهلشان منشا رفتارهای جاهلانه ای می شود و از جمله در سخن گفتن با مؤمنین سخنان جاهلانه ای می گویند - مواجه می شوند، عکس العملشان این است که کلامی سلیمانه می گویند: «قالوا سلاما» منظور سلام لفظی نیست که اگر کسی به او فحش بدهد در جواب بگوید «سلام » منظور کلام سالم و برخورد سالم است اما روشن نیست که چگونه جوابی می تواند جواب سالمی باشد .

شاید از آیه دیگری بتوانیم توضیح بیشتری استفاده کنیم و آن آیه 55 سوره قصص است که می فرماید: «و اذا سمعوا اللغو اعرضوا عنه و قالوا لنا اعمالنا و لکم اعمالکم سلام علیکم لانبتغی الجاهلین » در اوصاف مؤمنین است که وقتی سخن لغوی می شنوند (مقایسه کنید با «اذا خاطبهم الجاهلون » در آیه قبلی) اعراض می کنند و به آن دامن نمی زنند . توجه داشته باشید که می فرماید «از آن سخن اعراض می کنند» نه «از آن شخص » ، و به ایشان می گویند: ما رفتاری داریم برای خودمان و شما هم رفتاری دارید برای خودتان; یعنی ما با شما در رفتارتان شریک نمی شویم، ما اهل این کارهایی که شما می کنید و این سخنانی که می گویید نیستیم، ما مشی دیگری داریم «سلام علیکم » ، این سلام ممکن است در مقام وداع و جدا شدن از آنان باشد و ممکن است کنایه از گفتار و رفتار مسالمت آمیز و تامین دادن باشد; یعنی ما در مقام اذیت شما نیستیم . «لانبتغی الجاهلین » و از جمله در تفسیر المیزان فرموده اند که منظور لسان حال است نه این که این جمله را به زبان بیاورند چون خود این تعبیر، نوعی بدگویی است، یعنی برخوردی که می کنند طوری است که این برداشت از آن می شود که ما با شما که جاهل هستید کاری نداریم و با شما همراه و همگام نمی شویم . حاصل آن که عبادالرحمن این وصف را دارند که هنگام برخورد با نابخردان عمل جاهلانه ای انجام نمی دهند، اگر آنان یک حرف پوچ و جاهلانه ای زدند اینها برنمی گردند آن حرف را تکرار کنند بلکه گفتار و رفتار ایشان متین و بزرگوارانه است .  از این آیات چند نکته استفاده می شود: یکی این که خود شخص با جاهلان همکاری و همگامی نداشته باشد و در جمعشان شرکت نکند بلکه بزرگوارانه بگذرد . دیگر آن که کاری نکند که فتنه بزرگتری ایجاد بشود یا آنان لجوجتر شوند و بیشتر به کار خودشان اصرار ورزند و یا مفسده دیگری به وجود بیاید . و نکته سوم آن که سخن جاهلانه و مسخره و توهین آمیز ایشان را با سخن عاقلانه و متین و برخورد سالم پاسخ بدهد . اما آیا معنایش این است که امر به معروف هم نکنید و اگر موقعیت ایجاب می کند موعظه و راهنمایی هم نکنید؟ آیه در چنین مقامی نیست .

بعضی از فرقه های متصوفه از این آیات چنین برداشتهایی می کنند که مؤمن نباید کاری به اهل معصیت داشته باشد و اگر با ایشان برخورد کرد سلام و علیکی بکند و بگذرد و بدین ترتیب شانه از زیر بار تکلیف واجب امر به معروف و نهی از منکر تهی می کنند باید توجه داشته باشیم که این آیات در چنین مقامی نیست و آیات امر به معروف و نهی از منکر با این آیات نسخ نشده است .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: