سؤال: در حديث‏شريف از پيامبر (ص) (يا امامان معصوم) آمده كه فرمودند: «موتوا قبل ان تموتوا; بميريد پيش از آن كه به مرگ طبيعى بميريد؟» ⁽¹⁾ منظور از اين سخن چيست؟

پاسخ: اميرمؤمنان على (ع) در فرازى از يكى از خطبه هايش در توصيف سالك الى الله و پوينده راه خدا مى‏فرمايد: «قد احيا عقله و امات نفسه، حتى دق جليله، و لطف غليظه; عقلش را زنده ساخته، و شهواتش را ميرانده است، تا آن جا كه جسمش به لاغرى گراييده، و خشونت اخلاقش به لطافت و مهرورزى تبديل گشته است.» ⁽²⁾ با توجه به اين بيان، مرگ قبل از مرگ طبيعى عبارت است از اين كه انسان عقلش را بر سراسر وجود خود حاكم گرداند، و هوس‏هاى نفسانى انحراف گر خود را بميراند و پژمرده كند. علامه مجلسى (ره) در اين راستا مى‏فرمايد: «ميراندن نفس آن است كه انسان آن را مقهور عقلش قرار دهد، به گونه‏اى كه همه حركات و سكناتش در تحت فرمان عقل قرار گيرد، چنين كسى در رابطه با هوس‏هاى نفسانى اغواگرش، مرده است، يعنى خواسته‏هاى نامشروع نفسانى خود را نابوده نموده، چنان كه گفته‏اند: قبل از مرگ طبيعى بميريد.» ⁽³⁾ يعنى در تزاحم بين حيات ابدى معنوى با حيات فانى مادى، اولى را بگير و دومى را فداى آن كن تا بر قله سعادت دست‏يابى.